Skadar, prijestonica Srbije!

Skadar je bio prestonica Srbije za vreme Vojislavljevića, kao i za vreme njihovih rođaka Nemanjića.

Još pre njih, kako vidimo, u spisu romejskog cara Konstantina VII Porfirogenita “O upravljanju državom” (“De administrando imperio” ili pravi naslov “Πρὸς τὸν ἴδιον υἱὸν Ρωμανόν”), romejski car Iraklije daje Srbima grad Skadar sa okolinom tokom još u 7. veku.

Počev od vladavine prvog srpskog sveca Svetog Jovana Vladimira krajem 10. veka, ovaj stari grad, izgrađen na obali reke Bojane postaje srpska prestonica.

Jedno vreme je Skadar bio i pod vlašću bugarskog samoproglašenog cara Samuila (997-1014), a kasnije su ga povratili Romeji, formirajući romejsku samoupravnu oblast “Temu Srbija”, kojom je vladao strateg Konstantin Diogen. Stefan Vojislav iz Travunije porazio je Romeje i oterao poslednjeg stratega Srbije Teofila Erotika, konačno oslobodivši Skadar oko 1040. godine.

Srpski kralj Konstantin Bodin je upravo u svjoj prestonici Skadru primio zapadnoevropske Krstaše, koji su bili na proputovanju do Svete Zemlje i grada Jerusalima. Tu su sklopljenji prvi srpsko-krstaški međunarodni ugovori, a grof Rajmund od Pija se čak i bratimio sa Bodinom, darujući mu bogate darove.

U okolini Skadra se nalazio i čuveni srpski manastir Svetih Sergija i Vakha, u kom su sahranjivani vladari iz druge srpske dinastije Vojislavljevića, kneževi i kraljevi: Jovan Vladimir (sahranjen 1016), Dobroslav-Vojislav (1065), Mihailo (1081), Bodin (1104), Dobroslav II (1104), Gradina (1143) i Draginja (1151) itd.

Nakon previranja u srpskim zemljama oko vlasti i prelaska sedišta Srbije iz Duklje u Rašku, srpski Veliki župan Stefan Nemanja, ubrzo po proglašenju za vladara Srbije 1171. godine, polazi sa vojskom i priključuje svoju rodnu Zetu svojoj vlasti.

Od tada, pa sve do vlasti poslednjeg Nemanjića, cara Uroša, Skadar je bio grad iz kog su vladali srpski “mladi kraljevi” koji su se pripremali da naslede očeve kraljeve i careve Nemanjiće.

Tako je Stefan Nemanja najpre dao Skadar i Zetu na upravljanje najstarijem sinu Vukanu. Nemanjići najviše izgrađuju Skadar, i u okviru ove tvrđave grade mnoge dvorove, crkve i svoja grobna mesta. I u gradu Svaču, kao i u čitavoj oblasti između Skadra i Ulcinja, Nemanjići izgrađuju na desetine crkava.
.
Nakon raspada Dušanovog carstva, Skadrom i čitavom Zetom zavladaće srpski plemići iz Dušanovog dvora Balšići.
.
Balšići su ukrstili svoje sablje sa Turcima, braneći Zetu kao svoju kao svoj posed i sve vreme držeći Skadar kao prestonicu.
.
Srpski velikaš Đurađ I Balšić je, zajedno sa braćom Stracimirom i Balšom i ocem Balšom, iz Skadra proširio svoju vlast. Njegov naslednik i zet moravskog kneza Lazara Hrebeljanovića, Đurađ II Stracimirović Balšić je u Skadru kovao svoj novac. Đurađ II je takođe, kako vidimo iz jednog dokumenta koji nosi datum 17. januar 1386. godine, pisao iz Skadra kako se ponosi svojim srpskim poreklom i rodbinskim vezama svojih “slavnih predaka Simeona Nemanje i Save”.
.
U previranjima i borbama Balšića sa Turcima i Mlečanima, Skadar je nekoliko puta menjao gospodare da bi Balša III, svojom smrću 1421. godine, Skadar i Zetu ostavio svom ujaku moravskom despotu Stefanu Lazareviću, koga je kasnije nasledio njegov sestrić Đurađ Branković.

Odlaskom Balšića sa vlasti i kasnijim ratovima Stefana Lazarevića i Đurđa Brankovića sa Mlečanima, Zetom su zavladali Crnojevići, jedna nova feudalna porodica, koja će odigrati značajnu ulogu ne samo u odbrani Srba od turskih nasrtaja, već i u kulturnom uzdizanju svog naroda.
.
Skadar konačno pada pod tursku vlast 1479. godine, pa Crnojevići zbog toga premeštaju svoju prestonicu u grad Žabljak na Skadarskom jezeru (ne onaj na Durmitoru), naspram samoj skadarskoj tvrđavi, a u očekivanju povoljnog momenta da se ponovo vrate i oslobode staru srpsku prestonicu.
.
U istorijskim izvorima vidimo da u Skadru i okolini, kao i u čitavoj severnoj Albaniji većinsko stanovništvo je bilo srpsko i to sve do početka 18. veka.
.
Skadar je bezuspešno pokušavala da oslobodi i Kraljevina Crna Gora i Kraljevina Srbija u nekoliko navrata u 20. veku i svaki put su Austrougarska i zapadne sile to sprečavale.
.
I danas u Skadru ima nešto Srba ali oni su žestoko obespravljeni i čak nemaju pravo da se zovu svojim imenom, već u ličnim kartama nose albanizovana imena. Međutim, to ne znači da mi Srbi treba da zaboravimo svoj prestoni grad Skadar, Bojanu i čitavu severnu Albaniju koji su oduvek bili u sastavu Srbije.