Bliži Zapad od brata: Sukob Rusije i Ukrajine

RUSIJA OD RASPADA SSSR-a DO DANAS

Raspad SSSR-a je 90-ih godina je bio izuzetno težak period za Rusiju. Ekonomski devastirana, bačena na koljena, sa srozanim ugledom i bez ikakvog uticaja na svjetska dešavanja. Ali od 1998. godine stvari počinju da se mijenjaju. Na rusku političku scenu tiho stupa neobičan čovjek, sitne i niske građe, bivši agent KGB-a, bez harizme i čovjek za koga su mislili da neće dugo opstati u politici. Boris Jeljcin je, na iznenađenje mnogih, 1999. godine postavio Vladimira Putina za premijera Rusije. Iako je većina, kako Rusije, tako i svijeta bilo mišljenja da Putin neće opstati dugo kao političar, ali se nakon ponovnog izbijanja neprijateljstva na Kavkazu i druge ruske invazije na Čečeniju nametnuo kao vođa. 31. decembra Jeljcin je podnio ostavku, a Putin je preuzeo njegovu dužnost, koju je potvrdio na izborima 2000. godine. Na izborima 2004. izabran je drugi put.

Nakon početka tranzicije, Rusija upada u spiralu recesije koja traje cijelu deceniju – BDP po stanovniku u Rusiji pada sve do 1999, kada polako počinje ponovo da raste. Ovo se uglavnom podudara sa trenutkom kada je na vlast došao Putin.

Nakon toga je rast ruske ekonomije bio značajan i kontinuiran – raste proizvodnja, rastu i realne zarade, pa i brojna roba iz inostranstva, nekada smatrana za luksuz, sada postaje dostupna širim slojevima stanovništva. Rusi počinju i da putuju u inostranstvo, da idu na more itd. Tajkuni su naravno najvidljiviji, ali sada se prvi put pojavljuje srednja klasa – ljekari, profesori, visoki činovnici, inženjeri. Rusija 2006. godine čak uspijeva da dostigne svoj pređašnji nivo dohotka po stanovniku od prije tranzicije.

Od velike ekonomske krize iz 2008. godine pa do danas, ekonomija Rusije varira, ali ne slabi. Sa stabilnom ekonomijom, jačom privredom i tehnološkim unapređenjem vojske, Rusija ponovo postaje svjetski igrač i strah i trepet. Rusi se opet pitaju.

SUKOB RUSIJE I UKRAJINE

Aktuelni sukob Rusije i Ukrajine počeo je prije sedam godina. Naime, 2014. godine su bila dva bitna događaja koja su destabilizovali Ukrajinu. Protesti i zbacivanje proruskog ukrajinskog predsjednika Viktora Janukoviča i pripajanje Krima Rusiji, što neki nazivaju i protivpravnom i neosnovanom aneksijom, iako je preko 90% žitelja Krima bilo za pripajanje Rusiji.

Kremlj je iskoristio vakuum moći u Kijevu i u martu 2014. anketirao Krim. Bio je to prelomni trenutak i početak nikad proglašenog rata. Istovremeno, ruske paravojne snage počele su da mobilišu ljude za pokretanje ustanka u Donbasu, regionu na istoku Ukrajine poznatom po velikim rudnicima uglja. Proglašene su „narodne republike“ u Donjecku i Lugansku, a na njihovom čelu su bili – Rusi. Vlada u Kijevu čekala je sve do završetka predsjedničkih izbora 2014, da bi nakon toga pokrenula veliku vojnu ofanzivu, koju je nazvala „antiterorističkom operacijom“. Ukrajinska vojska uspjela je tada da potisne separatiste, ali krajem avgusta se, prema ukrajinskim navodima, Rusija uključila u vojni konflikt. Moskva to demantuje.

Ukrajinske jedinice doživjele su poraz kod Ilovajska, gradića istočno od Donjecka. To je preokrenulo situaciju. Rat na širokom frontu okončan je u septembru potpisivanjem primirja u beloruskom Minsku. Od tada pa do dan danas se sa vremena na vrijeme krši sporazum iz Minska i čini da će rat potrajati mnogo duže nego što se u početku mislilo.

MIJEŠANJE ZAPADA U SUKOB

Zapad, po navici, nije ostao nijem na sukob. Iako ne zvanično, NATO se polako uvukao u Ukrajinu obučavajući Ukrajince i dopremajući vojnu tehnologiju i naoružanje. Zaokret u politici Ukrajine sa proruskog kursa na pro-EU i NATO kurs je bio veliki udarac  za Rusiju. Prvenstveno jer bi eventualni ulazak Ukrajine u NATO značio de facto direktan prilaz NATO sile i na drugoj evropskoj strani Rusije, što dalje znači da nema tampon zone između dvije strane. Ukrajinci su u potpunosti odbacili ideju koja definiše Ruse i Ukrajince kao jedan narod, naprotiv, oni sada smatraju Ruse neprijateljem. Mrze svoju braću, a što je dobro poznat rukopis Zapada.

Peter Sučiu, američki vojni analitičar, naveo je da ne treba da čudi što “ruski medvjed opravdano oštri kandže”.“Po okončanju Hladnog rata i raspada SSSR-a, Rusija je možda postala ranjivija, jer su mnogi njeni nekadašnji sateliti iz komunističkog doba – Poljska, Mađarska i Rumunija, kao i Češka i Slovačka, ušli u NATO“, konstatovao je kolumnista. Prema njegovim riječima, modernizaciju ruske vojske ne treba posmatrati sa stanovišta ofanzivnih sposobnosti, već prije kao sredstvo obuzdavanja i garanciju da Moskvu neće zadesiti još jedna invazija Zapada. Trenutni predsjednik Rusije Vladimir Putin, kazao je nedavno da su neprijatelji Rusije uvijek govorili “Rusija se ne može pobijediti, može se samo uništiti iznutra”, što se i dogodilo nakon Prvog svjetskog rata i 90-tih godina, raspadom SSSR-a. U pomenutom sukobu uočavamo licemjerstvo Zapada i otvorenu anti rusku histeriju i rusofobiju.Slučaj Krima se može, u nekoj mjeri, porediti sa situacijom Kosova i Metohije. Konkretno, u oba slučaja postoje sukobi demokratskih principa prava na samoopredjeljenje i prava na teritorijalni suverenitet i nepovredivosti granica. Sada se postavlja pitanje zašto se zastupa, u slučaju Kosova i Metohije pravo na samoopredjeljenje, a u slučaju Ukrajine se zastupa princip teritorijalnog suvereniteta. Ovo pitanje se postavlja isključivo sa pravnog aspekta, geopolitika i interesi su jedna potpuna druga strana sukoba koja pravo maltene i ne poštuje i anulira, stoga i ne čude postupci.

Zapadne sile, prvenstveno Sjedinjene Američke Države, nastavljaju sa ,može se slobodno reći, antipravoslavnom histerijom koja neće proći.

Međutim, najveću štetu trpe ljudi iz tog regiona, jer je prema podacima od početka sukoba 2014. godine, poginulo i ranjeno preko 40 hiljada ljudi, a Ukrajina postala jedna od najsiromašnijih država Evrope.